Ο πλέον καθοριστικός για τη χώρα μας όμως Ρωσοτουρκικός πόλεμος ήταν αυτός του 1828-1829 ο οποίος έγινε μετά τη ναυμαχία του Ναβαρίνου και ενώ η Ελληνική Επανάσταση ακόμα δεν είχε τελειώσει. Βασική αιτία για τον πόλεμο αυτό ήταν η συμμετοχή της Ρωσίας στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου τον Οκτώβριο του 1827.
Ο σουλτάνος Μαχμούτ Β’ ενώ είχε συμφωνήσει μετά το Ναυαρίνο για αυτονομία της Ελλάδας, πήρε πίσω τις υποσχέσεις του, έκλεισε τα Δαρδανέλια για τα ρωσικά πλοία και ανακάλεσε τη Συνθήκη του Άκερμαν (1826).
Η αφορμή δόθηκε από τις πολεμικές προπαρασκευές των Τούρκων για ενδεχόμενη πολεμική αναμέτρηση με τη Ρωσία και την κυκλοφορία τουρκικής προκήρυξης, στην οποία η Ρωσία χαρακτηριζόταν “προαιώνιος εχθρός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και του Ισλάμ”.
Οι πολεμικές συγκρούσεις ξεκίνησαν στις 26 Απριλίου 1828. Ο ίδιος ο τσάρος Νικόλαος τέθηκε επικεφαλής 100.000 ανδρών ενώ αρχηγός των Οθωμανών ήταν ο Χουσεΐν πασάς. Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 1828 ο Αρχιστράτηγος των Ρώσων Peter Wittgenstein κινήθηκε στις παραδουνάβιες ηγεμονίες της Μολδαβίας και της Βλαχίας. Τον Ιούνιο του 1828 ο κύριος όγκος των ρωσικών δυνάμεων πέρασε τον Δούναβη και έφθασε στη Δοβρουτσά.
Ακολούθησαν πολιορκίες από τους Ρώσους τριών βασικών οθωμανικών οχυρών που βρίσκονται στη σημερινή Βουλγαρία: της Σούμλας (Σούμεν), της Σηλυμβρίας και της Βάρνας. Με την υποστήριξη του στόλου της Μαύρης θάλασσας υπό τον Alexey Greig η Βάρνα καταλήφθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1828.
Ωστόσο στη Σούμλα τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα για τους Ρώσους. Η ισχυρή οθωμανική φρουρά από 40.000 άνδρες τους αντιμετώπισε με επιτυχία. Ο κακός εξοπλισμός των Ρώσων στρατιωτών και ο θάνατος πολλών από ασθένειες ή εξάντληση, οδήγησε τα τσαρικά στρατεύματα σε απόσυρση στη Μολδαβία και τη Βεσαραβία στη διάρκεια του χειμώνα 1828-1829. Οι απώλειες των Ρώσων ήταν πολύ μεγάλες ενώ η Σούμλα και η Σηλυμβρία παρέμεναν στα χέρια των Οθωμανών.
Τον Φεβρουάριο του 1829 ο προσεκτικός στις ενέργειές του Wittgenstein αντικαταστάθηκε από τον δυναμικό Hans Karl von Diebitch ενώ ο τσάρος αναχώρησε για την πρωτεύουσά του, την Αγία Πετρούπολη. Στις 7 Μαΐου 1829 60.000 Ρώσοι στρατιώτες πέρασαν τον Δούναβη υπό την ηγεσία του von Diebitch και συνέχισαν την πολιορκία της Σηλυμβρίας.
Ο σουλτάνος έστειλε ενισχύσεις 40.000 ανδρών για την υπεράσπιση της Βάρνας ,οι οποίοι όμως νικήθηκαν από τους Ρώσους στη μάχη του Kulevicha (στη σημερινή Ουκρανία) στις 30 Μαΐου 1829. Τρεις εβδομάδες αργότερα στις 19 Ιουνίου η Σηλυμβρία έπεσε στα χέρια των Ρώσων.
Στο μεταξύ ο ρωσικός στρατός στο μέτωπο του Καυκάσου με επικεφαλής τον Ivan Paskevich νίκησε τους Οθωμανούς στη μάχη του Akhalzik και κατέλαβε το Καρς στις 23 Ιουνίου και το Ερζερούμ στις 27 Ιουνίου και ακολούθησε προέλαση των Ρώσων προς την Τραπεζούντα.
Οι Οθωμανοί βρέθηκαν σε πολύ δύσκολη θέση, ενώ η Αγγλία, η Γαλλία και η Αυστρία ήταν ιδιαίτερα θορυβημένες από τη ρωσική προέλαση. Ο αγγλικός στόλος έπλεε προς τα Δαρδανέλια, ο γαλλικός ετοιμαζόταν για πιθανή επέμβαση ενώ οι Αυστριακοί ήταν έτοιμοι επίσης να αναλάβουν ένοπλη δράση φοβούμενοι διείσδυση των Ρώσων σε ζωτικής σημασίας γι’ αυτούς περιοχές.
Ο φόβος για εμπλοκή με τις άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις και πιθανότατα στρατηγικοί λόγοι, ανάγκασαν τους Ρώσους να μην προχωρήσουν νότια της Αδριανούπολης αφού στο μεταξύ οι Οθωμανοί έδειχναν να δέχονται τις ρωσικές αξιώσεις. Πάντως τα ρωσικά στρατεύματα είχαν φτάσει σε απόσταση 60 χιλιομέτρων από την Κωνσταντινούπολη προκαλώντας πανικό στους κατοίκους της, ενώ στο πέρασμά τους κατέστρεφαν και λεηλατούσαν τα πάντα.
Στις 7 Αυγούστου 1829 ο ρωσικός στρατός, που αποτελείται από μόλις 25.000 άτομα, πλησίασε την Αδριανούπολη. Ο αρχηγός της φρουράς δεν περίμενε έναν τέτοιο ελιγμό και παρέδωσε την πόλη και μετά από λίγο έπεσε και το Erzrum. Αμέσως μετά, ένας εκπρόσωπος του σουλτάνου έφθασε στον Count Dibich με πρόταση να συνάψει μια συμφωνία γνωστή ως Συνθήκη Ειρήνης της Αδριανούπολης.
Έτσι στις 2/14 Σεπτεμβρίου 1829 στο στρατηγείο του von Diebitch, υπογράφτηκε από τον ρώσο Κόμη Αλεξέι Ορλώφ και τον τούρκο Αμπντούλ Καντίρ-μπεη, η Συνθήκη της Αδριανούπολης, όπου στο άρθρο 10, αναγνωρίζοντας για πρώτη φορά η προοπτική ίδρυσης ελληνικού κράτους. Στην ίδια συνθήκη αναγνωριζόταν και η αυτονομία της Σερβίας.
Ο Άγγλος πολιτικός Γλάδστον εδήλωσε ότι η συνθήκη αυτή υπήρξε «το διεθνές συμβόλαιο της πολιτικής υπόστασης και αυτοτέλειας του ελληνικού κράτους». Μιλάμε για «αυτοτέλεια», γιατί μέχρι τότε οι μεγάλοι, στα συμβούλια και τα συνέδριά τους μιλούσαν για ημιανεξάρτητο κράτος, φόρου υποτελές στο σουλτάνο, που θα έφθανε μέχρι τη Λαμία (και πολύ μας έπεφτε) κ.λπ., κ.λπ.
Έτσι με τη Συνθήκη Ειρήνης της Αδριανούπολης (ή Συνθήκη του Εντιρνέ) σήμανε και το τέλος του Ρωσο-Τουρκικού πολέμου του 1828-1829 ανάμεσα στην Ρωσική Αυτοκρατορία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρείχε πρόσβαση στην Ρωσία στις εκβολές του Δούναβη και στα κάστρα του Akhaltsikhe και του Akhalkalaki στην Γεωργία. Ο Σουλτάνος αναγνώρισε στην Ρωσία την κατοχή της Γεωργίας και των Χανάτων του Ερεβάν και του Ναχιτσεβάν τα οποία είχαν παραχωρηθεί στον Τσάρο από την Περσία με την Συνθήκη του Τουρκεμτσάι ένα χρόνο νωρίτερα. Με την συνθήκη άνοιγαν τα Δαρδανέλλια σε όλα τα εμπορικά πλοία, απελευθερώνοντας έτσι το εμπόριο των δημητριακών, των κτηνοτροφικών προϊόντων και της ξυλείας, αν και χρειάστηκε η Συνθήκη του Hünkâr İskelesi (1833) για να διευθετηθεί το ζήτημα των Στενών ανάμεσα στα δύο μέρη. Ο Σουλτάνος εγγυήθηκε εκ νέου την ήδη υποσχεθείσα αυτονομία της Σερβίας, υποσχέθηκε αυτονομία για την Ελλάδα, και επέτρεψε στην Ρωσία να καταλάβει την Μολδαβία και την Βλαχία έως ότου η Οθωμανική Αυτοκρατορία καταβάλλει αποζημιώσεις. Η συνθήκη επίσης όριζε τα σύνορα μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Βλαχίας κατά τον ρου του Δούναβη, μεταβιβάζοντας στην Βλαχία τις συνοριακές επαρχίες (ράγιας) του Turnu Măgurele, Giurgiu και Brăila.
Ωστόσο, η Ρωσία, πανίσχυρη τόσο απέναντι στο Σουλτάνο όσο και απέναντι στις άλλες Δυνάμεις, φαινόταν έτοιμη και ικανή να λύσει μόνο της το Ελληνικό Ζήτημα επιβάλλοντας μια λύση που θα της εξασφάλιζε τα μεγαλύτερα οφέλη.
Οι Βρετανοί πολιτικοί ιθύνοντες κατάλαβαν ότι κάτι τέτοιο θα έσπρωχνε τους Έλληνες σε συμμαχία με την Ρωσία, η οποία μάλιστα, θα διευκολυνόταν από το γεγονός ότι κυβερνήτης ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας. Έλληνες και Ρώσοι θα είχαν κοινό συμφέρον να διαλύσουν ότι θα είχε απομείνει από την Οθωμανική αυτοκρατορία και σε αντάλλαγμα οι Έλληνες θα μπορούσαν να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους, ίσως και επιπλέον εδάφη.
Έτσι, η αγγλική διπλωματία εισπράττει την Συνθήκη ως διπλωματική ήττα και μεγάλη ρωσική νίκη και προσανατολίζεται, πλέον, στη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, για να κερδίσει και πάλι τη «συμπάθεια» των Ελλήνων. Αντιμέτωπες με ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η Μ. Βρετανία και η Γαλλία συμφώνησαν στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Σταδιακά προκύπτει και το ζήτημα του Ηγεμόνος της Ελλάδας.
Ωστόσο αν και δεχόταν ανεξάρτητη Ελλάδα, η Βρετανική Κυβέρνηση επέμενε στον περιορισμό των συνόρων της, ιδιαίτερα στη Δυτική Στερεά, για να μη βρίσκεται κοντά στα Επτάνησα. Άλλη βασική επιδίωξη του Ουέλλινγκτον ήταν η απομάκρυνση, με τις νέες ρυθμίσεις, του Καποδίστρια από την Ελλάδα.
Χρησιμοποιήθηκε μάλιστα η αστήρικτη κατηγορία ότι ο Καποδίστριας και το περιβάλλον του προετοίμαζαν επανάσταση στα Επτάνησα. Η Ρωσία δεν πείστηκε ότι ο Καποδίστριας ήταν «επικίνδυνος επαναστάτης», συμφώνησε όμως ότι ήταν αδύνατο να τεθεί επικεφαλής της μελλοντικής Κυβέρνησης της Ελλάδας. Η Γαλλία τόνισε ότι η εκλογή ηγεμόνα ήταν ανάγκη γίνει με τη βοήθεια και όχι εναντίον του Καποδίστρια.
Τελικά, με ένα ξαφνικό διπλωματικό τροχάδην σε τέσσερις μήνες από την υπογραφή της Συνθήκης της Αδριανούπολης, με πλήρη υπαναχώρηση και επισπεύδον, το βρετανικό ανακτοβούλιο δια του υπουργού των εξωτερικών Λόρδου Άμπερντην και πριν καν συμφωνηθούν οριστικά τα όρια της ελληνικής επικράτειας, την 3η Φεβρουαρίου του 1830 υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Λονδίνου όπου οι τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις αναγνώρισαν νομικά και εγγυήθηκαν την πλήρη και ολοκληρωμένη ανεξαρτησία, -ύστερα από αγγλική πρόταση- την οποία οι Έλληνες είχαν εμπράκτως κατακτήσει με την Επανάσταση και ορίζει περιορισμένα σύνορα [Αχελώος-Σπερχειός (στη στεριά), Εύβοια, Σποράδες και Κυκλάδες(νησιά)].
Με δεύτερο Πρωτόκολλο της ίδιας μέρας «Ηγεμών Κυριάρχης της Ελλάδος» εκλέγεται ο Λεοπόλδος του Σαξκόμπουργκ (1790-1865). Ο Λεοπόλδος θα παραιτηθεί, για να γίνει λίγο αργότερα, το 1831, βασιλιάς του νεοσύστατου Βελγίου, και πρώτος βασιλιάς, απόλυτος μονάρχης, της Ελλάδας θα επιλεγεί από τις Δυνάμεις το 1832 ο μόλις 17χρονος τότε Βαυαρός πρίγκιπας Όθωνας (1815-1867), δευτερότοκος γιός του Λουδοβίκου Α΄(1786-1868).
Σύμφωνα με την συνθήκη της Αδριανούπολης και στη συνέχεια με το πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830, τα απελευθερωμένα εδάφη που ανήκαν πλέον στους Έλληνες, ήσαν: Ι. Η Πελοπόννησος και τα νησιά του Αργοσαρωνικού, ΙΙ. η Εύβοια, ΙΙΙ. οι Κυκλάδες, IV. οι Σποράδες. V. τα βόρεια σύνορα προς στη Στερεά Ελλάδα περιελάμβαναν τα εδάφη, ανάμεσα στους δύο ποταμούς: Αχελώο και Σπερχειό.
Αργότερα με το πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1832, επιδικάσθηκαν στην Ελλάδα προς τα Βόρεια σύνορά της τα εδάφη ανάμεσα στους κόλπους: Αμβρακικό (Πρέβεζα) και Παγασητικό (Βόλος).
Σήμερα στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, υπάρχει η αψίδα του Θριάμβου της Μόσχας, που μαρτυρεί τη νίκη της Ρωσίας στον Ρωσσοτουρκικό πόλεμο του 1828 – 1829 και την Συνθήκη της Αδριανούπολης, με τον καθοριστικό της ρόλο για την τύχη της Ελλάδος.
Φ. Ένγκελς: ο Ντίμπιτς ελευθέρωσε την Ελλάδα…
Ο Φ. Ένγκελς, προχώρησε ακόμα παραπέρα, καθώς χαρακτήρισε τον Ντίμπιτς ελευθερωτή της Ελλάδας! Γράφει στη «New York Daily Tribune» της 19ης Απριλίου 1853 : «Η σερβική εξέγερση του 1804 και ο ελληνικός ξεσηκωμός του 1821 υποκινήθηκαν λίγο-πολύ άμεσα από ρωσικό χρυσάφι και ρωσική επιρροή…».
«Ποιος έκρινε τον αγώνα όταν εξεγέρθηκαν οι ‘Ελληνες;’Οχι βέβαια οι συνωμοσίες και οι ξεσηκωμοί του Αλή πασά στα Γιάννενα, όχι βέβαια η ναυμαχία του Ναβαρίνου, όχι βέβαια η παρουσία του Γαλλικού στρατού στο Μοριά, ούτε οι συνδιασκέψεις και τα πρωτόκολλα του Λονδίνου, παρά ο Ντίμπιτς που προέλασε με τον ρωσικό στρατό μέχρι την κοιλάδα της Μαρίτσας(Έβρου) περνώντας τον Αίμο».
Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η αυτοδιάθεση του κάθε λαού, μηδαμινή αξία έχουν για τις ενίοτε μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη μας. Η πολιτική τους αντίθετα προσδιορίζεται στο πως θα επωφεληθούν με το μικρότερο δυνατό κόστος, από την κάθε μεταβολή που προκύπτει σε κάθε σημείο του κόσμου. Αγγλία και Ρωσία δεν επιζητούσαν τίποτα περισσότερο από ένα κρατίδιο υποτελή που θα τους έδινε τον έλεγχο της Μεσογείου. Ήταν φυσικό λοιπόν να αλλάζουν στάση κατά το δοκούν, προκειμένου να αναπροσδιορίζονται ως αυτοί που έφεραν την ελευθερία και την ανεξαρτησία για την χώρα μας.
Ωστόσο η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετικοί. Αν οι Έλληνες δεν είχαν ξεσηκωθεί, πολεμώντας υπέρ Πίστεως και Πατρίδος, δεν υπήρξε περίπτωση να απελευθερωθούν από τους Ρώσους, τους Άγγλους ή οποιοδήποτε άλλον.
Η ναυμαχία του Ναβαρίνου και η κάθοδος του ρωσικού στρατού μέχρι την Αδριανούπολη, δεν ήταν τίποτα περισσότερο από την επέμβαση του Θεού στο συνεχιζόμενο ελληνικό δράμα.
Το σωστότερο λοιπόν θα ήταν, να μην έχουμε τις ελπίδες μας στους ξένους αλλά στους εαυτούς μας και στο Θεό. Και να θυμόμαστε ότι η ιστορία, εύκολα επαναλαμβάνεται…
Χώρα Του Αχωρήτου
Η Χώρα αντιμετωπίζει λογοκρισία στα κοινωνικά δίκτυα. Αν θέλετε να βλέπετε τις δημοσιεύσεις ο μόνος ασφαλής τρόπος είναι η εγγραφή στο site. Είναι δωρεάν.
Πηγές:
https://www.aixmi-news.gr/synergasies/apopseis/item/96990-min-katevainete-stin-ellada-k-komi-einai-poly-varvaroi-tha-sas-dolofonisoun Της Μάγδας Βελτσίστα
https://www.olympia.gr/1422225/ellada/i-symvoli-ton-roson-stin-apeleftherosi-tis-ellados-pou-mas-apekrypsan/ Του Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου
https://www.pemptousia.gr/2017/02/pos-ftasame-stin-anexartisia-tis-elladas/ Ηρακλής Ψάλτης, φιλόλογος
https://www.xronos.gr/arthra/o-agonas-ton-thrakon-kata-ton-voylgaron-i-symvoli-ton-katoikon-tis-komotinis-s-ayton-kai-i Γράφει η φιλόλογος Ντίνα Σαμουρκασίδου
https://slpress.gr/idees/pos-ftasame-stin-anexartisia-ta-ellinika-tetelesmena/
https://sites.google.com/site/kapodistriaslibrary/5
https://www.haniotika-nea.gr/rosia-ke-elliniki-epanastasi-1821-1829/ Γεώργιος Ορφανός
http://kapodistrias1821.blogspot.com/2017/07/blog-post.html
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7
